Online krantenarchieven weer gratis; LexisNexis kan ermee leven

28 jan 2008

Binnen een tot twee jaar zullen de archieven van Nederlandse dagbladen gratis beschikbaar zijn op het internet. Dat voorspelt Rutger van der Wall, managing director van LexisNexis Benelux. Volgens hem wil PCM op dit moment het tienjarig contract dat in 2002 inging, openbreken. Want het uitbaten van de archieven van kranten als Trouw, NRC-Handelsblad en de Volkskrant, valt tegen. Jelle Leenes in gesprek met Rutger van der Wall.

Ruim twee jaar na de start al 227.000 vaste abonnees. Jaarlijks goed voor tien miljoen dollar aan inkomsten. Zo'n business case laat je niet lopen. Zou je zeggen. Toch besloot de New York Times vorig jaar september het belangrijkste deel van haar online krantenarchief Times Select weer gratis te maken.De reden? De 'onvoorziene' en 'exploderende' groei van het nog altijd gratis webverkeer via zoekmachines als Google en Yahoo.

Mensen die via zoekmachines en op andere wijze bij de NYT-website (dertien miljoen unieke bezoekers per maand!) terecht komen, bleken niet of nauwelijks bereid te betalen voor de content uit het digitale archief van de krant. Met als gevolg het achterwege blijven van extra advertentie-inkomsten. Mogelijke revenues die de Times veel hoger inschat dan de inkomsten middels het nu weer verlaten pay-portal archiefsysteem.

Gaat het elders in de wereld ook die kant op? Het lijkt erop. Duitse uitgevers als Der Spiegel Verlag en Axel Springer overwegen dezelfde stap, bleek onlangs. Onderzoek wees ook bij onze oosterburen uit dat uitgevers ´niet rijk worden van betaalde content´. Sterker nog: paid content werkt volgens Der Spiegel Online zelfs 'contraproductief'.

Terug naar gratis
Hoe kijken Nederlandse dagbladuitgevers tegen deze ontwikkelingen aan? Zijn voornoemde overwegingen ook hier van toepassing en verdient de stap van de Amerikaanse 'marktleider' New York Times navolging? Worden, luttele jaren na hun introductie, de digitale tolpoortjes bij krantenarchieven ook hier te lande weer afgebroken?

Rutger van der Wall, managing director van LexisNexis Benelux, vermoedt het wel. Binnen één tot twee jaar zelfs. Ook Nederlandse krantenuitgevers zullen inzien, zegt hij, dat hun betaalde online archieven 'onder druk' komen te staan. Ergo: terug naar gratis.

Van der Wall: 'uitgevers doen er beter aan bezoekers van hun sites en digitale archieven aan hun krant, beter nog hun product, te binden door maatwerk. Computergebruikers ontvangen dan pakketten gerichte informatie op grond van gebleken c.q. opgegeven voorkeuren. Interessanter voor adverteerders; lucratiever voor uitgevers. De consument betaalt niet langer in euro's maar door het opgeven van een beetje privacy'.

Een voorbeeld? Van der Wall noemt De Gelderlander. Die krant biedt tegenwoordig op haar site naar eigen zeggen 'koppensnellen zonder surfen' aan. Want 'wie graag nieuws bijhoudt over een bepaald onderwerp, heeft het op het internet vaak niet makkelijk. Je verzamelt in een mum van tijd favorieten die je steeds weer langs moet surfen om op de hoogte te blijven'.

De Gelderlander online lost dat – heel modern - op met een eigen RSS newsfeed systeem (Really Simple Syndication). Een systeem dat tot voor kort slechts in gebruik was bij de internetvoorhoede en nog altijd in ontwikkeling. Deskundigen verwachten dat RSS voor geïnteresseerde c.q. 'ontvankelijke' consumenten kan uitgroeien tot hét middel om orde te houden in de overload aan informatie. De Gelderlander gelooft erin, ook al vanwege de marketing mogelijkheden: 'fanatieke surfers' krijgen via de RSS-reader van de Wegener-krant immers 'op een simpele manier hun favoriete sites voorgeschoteld'.

Beweging ook bij andere concerns. Zoals PCM. Die onderneming wil dit jaar haar eind 2002 afgesloten, tienjarige digitale archiefcontract met LexisNexis tussentijds openbreken. De online verkoop van de archiefproducties van kranten als Trouw, NRC-Handelsblad en De Volkskrant, ad 1,15 euro per gedownload artikel valt immers tegen.

PCM zoekt naar een ander model en is inderdaad in onderhandeling met ons, laat Van der Wall (35) weten. Veel meer wil hij niet kwijt. Of het moest zijn dat PCM niet per se dezelfde weg hoeft te volgen als die van de New York Times. Maar dat PCM moeite heeft met de huidige constructie, is duidelijk. ´Zelfs relatief goed lopende digitale archiefdiensten als die van het Financieele Dagblad en Elsevier hebben moeite met de huidige situatie´.

Occasionals
De vraag is dan ook of ´archiefontsluiters´ als LexisNexis - ´s werelds grootste database met nieuws en zakelijke informatie - geen pijn zullen lijden wanneer uitgevers hun content voortaan weer gratis aanbieden op het internet? LexisNexis (jaaromzet in de Benelux tussen de 10 en 20 miljoen euro; circa 45 werknemers) profileert zich immers graag als een ´betrouwbare´ informatieverstrekker die ´beschikt over alle toonaangevende (inter)nationale kranten en tijdschriften´. Menig uitgever van belang doet zaken met LexisNexis.

Van der Wall, afkomstig van de in 2002 door LexisNexis overgenomen PCM-databank FactLane, is optimistisch. Hij verwacht ook in 2008 en volgende jaren een meer dan tien procent omzetverhoging, zoals door moederconcern Reed Elsevier verlangd. De ontwikkeling dat particulieren weer gratis beschikken over krantenarchieven, vindt LexisNexis natuurlijk jammer, maar het vormt geen onoverkomelijk probleem, meent de directeur.

De terugkeer naar gratis krantenarchieven leidt mogelijk tot nieuwe verhoudingen met uitgevers, maar die zullen zeker met LexisNexis blijven samenwerken, verwacht Van der Wall. Bij hem geen ´angst voor terreinverlies´. Wat hem ook niet deert, is dat LexisNexis als archiefpartner naar buiten toe misschien wat minder zichtbaar wordt.

De onderneming blijft zich vanuit een 'nieuwe visie' toch wel 'ontwikkelen'. Van der Wall c.s. zijn minder geïnteresseerd in het aanbieden van informatie aan occasionals (mensen die af en toe op internet langs komen) als wel in het bedienen van de zakelijke markt in de vorm van professionele ´spoorzoekers´ en ´eindgebruikers´. Mensen die er geen baat bij en tijd voor hebben om relevante informatie steeds bijeen te (moeten) googelen.

Veel nadruk bij LexisNexis aldus op de beschikbaarheid via interfaces van gekoppelde en geduide data, overzichtelijk ´geserveerd´ in woord én beeld, op het moment dat de klant die informatie ´met toegevoegde waarde´ echt nodig heeft. LexisNexis is niet alleen online ´intermediair´ voor managers en adviseurs, meldt Van der Wall, maar ook voor bibliotheken en andere documentatiecentra. Zelfs medewerkers op de vloer beschikken over info via LexisNexis, zoals de conducteurs en machinisten van de NS.

EU-monitor
Nieuwe producten ook bij LexisNexis. Afgelopen zomer werd na een onopvallende soft launch een company dashboard geïntroduceerd: een digitale ´almanak´ waarin klanten met een minimum aan klikken kunnen ´bladeren´ in uitgebreide bedrijfsinformatie: adressen, namen en achtergronden van commissarissen en bestuurders, bedrijfsresultaten, beurskoersen, dochterondernemingen, krantenartikelen over bedrijven, grafieken etcetera.

Volgende maand weer een nieuwtje: de EU-monitor. Met volgens Van der Wall ´gigantisch veel actuele informatie over alle mogelijke onderwerpen waarmee de Europese Unie doende is. Een product bedoeld voor overheden, adviesorganen, advocatenkantoren, lobbyisten en journalisten met beroepsmatige belangstelling voor de EU.

Van der Wall: wil men de laatste stand van zaken weten over het suikergehalte in wijn, dan biedt de monitor alle op dat moment relevante EU-informatie. De interesse is er. LexisNexis heeft al voorcontracten met klanten getekend. Ook met journalisten in Brussel.

Handig is zo'n dienst beslist - het bespaart professionele gebruikers alleen al veel tijd - maar goedkoop is de monitor niet. Klanten betalen afhankelijk van hun pakket al gauw duizend á tweeduizend euro per maand. Dat lijkt veel, aldus Van der Wall, maar vergeet niet dat LexisNexis de nodige kosten maakt, waaronder - niet onbelangrijk - de auteursrechten. Bij krantenarchieven maken die rechten al gauw tachtig procent uit van de tarieven.

Die auteursrechten zijn sowieso een verhaal apart. In het verleden was er op dat punt heel weinig geregeld. Wat eind jaren negentig nog leidde tot ruzie met bijvoorbeeld de freelance auteurs bij PCM. Die kwestie is volgens Van der Wall wel opgelost. Wat niet wegneemt dat er qua auteursrechten nog veel onduidelijkheid c.q. onvoldoende jurisprudentie bestaat. Aan LexisNexis zal het daarbij niet liggen. Als data-ontsluiter bij uitstek wil de firma ook in de toekomst ´alles zo netjes mogelijk regelen´.