Barcelona had altijd Real Madrid als grote vijand. Maar Inter-coach Jose Mourinho speelt de club waar hij ooit als vertaler begon, ook parten.
In 1996 werd Jose Mourinho plotseling een machtige man. Hij was nog maar 33 jaar, toen hij als onbekende Portugees naar Barcelona kwam, voornamelijk om als vertaler te dienen voor de Engelse manager Bobby Robson.
Maar al snel werd hij meer dan alleen maar vertaler. Hij betrok een huis in de kustplaats Sitges, vlakbij Robson en praatte vaak tijdens het eten met hem over voetbal, vertelt de biograaf van Mourinho, Patrick Barclay. Hij schreef fantastische scoutingrapporten en had een groot voordeel boven zijn baas: hij sprak Spaans. Als Robson met spelers of met de pers praatte, tolkte Mourinho. Maar veel mensen hadden het idee dat hij er ook eigen ideeën tussendoor gooide.
Barcelona betekende het begin van Mourinho's carrière als trainer. En toch zal hij, ondanks het feit dat hij de succesvolste trainer in het voetbal is, woensdag niet als oude vriend naar de stad komen om de tweede wedstrijd in de halve finale van de Champions League tegen Inter Milan te spelen. In tegendeel: Mourinho is de 'anti-Barcelona', de man die staat voor alles dat Barça niet is; op die manier helpt hij de identiteit van de club te bepalen.
Alleen maar vertaler
Toen hij bij Barcelona werkte, was hij maar bij weinig mensen bekend. Zelfs de president van de club kende hem alleen maar als El Traductor, de vertaler. Alleen de trainers en spelers van Barcelona wisten hoe belangrijk hij was.
Mourinho wist de toenmalige aanvoerder, Pep Guardiola, voor zich te winnen en iedereen ervan te overtuigen dat hij alles van voetbal wist. Hij mocht het team zelfs zo nu en dan bij vriendschappelijke wedstrijden coachen. Je zou kunnen zeggen dat hij daar voor het eerst als trainer werkte.
In 2000 verliet hij Sitges bijna ongemerkt en ging in Portugal als trainer werken. Barça-fans, die Porto vier jaar later de Champions League zagen winnen, herkenden dat gezicht op de tv vaag: El Traductor was kampioen van Europa geworden. Ze merkten ook dat hij de etiquette van Barcelona achter zich gelaten had. Het motto van Barça is 'meer dan een club': iedereen wordt verwacht zich daaraan te onderwerpen. Maar op de persconferentie na de overwinning van Porto, had Mourinho het vooral over zichzelf. Het leek erop dat hij zichzelf als 'meer dan een club' beschouwde. Terwijl Barcelona elegante nederigheid hoog in het vaandel heeft, is Mourinho een opschepper.
Wat tactiek betreft was hij ook de anti-Barcelona. Het credo van de club is: mooi voetbal. Mourinho's credo was 'Het maakt niet uit hoe we spelen'. Hij was geniaal in het ontdekken en uitbuiten van de tekortkomingen van de tegenstander. Zoals hij zelf zei: 'Als jij een Ferrari hebt en ik een klein autootje, dan kan ik een race tegen jou alleen winnen door jouw stuur onklaar te maken of suiker in je tank te doen.'
Toen hij in 2005 naar Barcelona terugkeerde als trainer van Chelsea, verkondigde hij dat hij al net zoveel Europa Cups had gewonnen als Barcelona in zijn hele bestaan. Om te laten zien hoeveel hij af wist van de Ferrari Barcelona, voorspelde hij de dag voor de wedstrijd in welke opstelling Barcelona zou spelen. Hij versloeg Barcelona – vooral omdat hij gezien had dat de linksback, Giovanni van Bronckhorst, niet kon tackelen – en de hele stad was boos. Sociologen zeggen graag dat een groep zich meestal definieert door zichzelf af te zetten tegen denkbeeldige 'anderen'. Voor Barcelona was Mourinho die 'ander' geworden.
Hoofdtrainer
Toen Chelsea Barcelona weer bezocht in 2006, bonsden de Barça-fans op de ramen van de spelersbus en joelden: Traductor! Zoals in alle moeizame relaties weten Mourinho en Barcelona precies hoe ze elkaar kunnen raken: hij verslaat Barça regelmatig en Barça doet net of het geen enkel respect voor hem heeft.
In feite is de club bang voor Mourinho. In 2008 zijn twee clubofficials hem gaan opzoeken in Portugal om met hem te praten over de functie van hoofdtrainer. Maar uiteindelijk besloot Barça toch dat hij niet de juiste man voor de baan was. Ze stelden in plaats van hem zijn oude vriend Guardiola aan.
Voor hun twee teams elkaar vorige week in Milaan ontmoetten voor de eerste halve finale van de Champions League, deed Mourinho nog wat extra suiker in Barça's tank. Inters middenvelder Wesley Sneijder vertelt: 'Hij sprak het team meer dan twee uur toe, verdeeld over twee dagen. Hij noemde de sterke punten van Barcelona nog een keer en wilde dat we die juist zouden gebruiken om ze te verslaan.' Inter overbemande de centrale verdediging, tot frustratie van Barcelona, en won met 3-1.
Tientallen jaren is Real Madrid Barcelona's denkbeeldige 'ander' geweest. Nu heeft één mannetje die rol van Real overgenomen. Morgen moet Mourinho de kreet 'Traductor' maar als een geuzennaam opvatten.
